این مقاله را به اشتراک بگذارید
فضای کار اشتراکی وی‌ورک (WeWork) تاثیر بسیار زیادی فرهنگ استارتاپ گذاشت و باعث شد هزاران دلار سرمایه به استارتاپ‌های مختلف تزریق شود.
اما در این مقاله قصد داریم به تاثیر شکست وی‌ورک روی فضاهای اشتراکی و به خصوص ادامه کار آن‌ها به عنوان یک مدل کسب و کار نگاهی بیاندازیم. اول بیایید با هم نگاهی کوتاه به سرگذشت وی‌ورک تا به امروز بیاندازیم
سرگذشت وی‌ورک
وی‌ورک در ابتدا با مشکلات خیلی زیادی کار خودش را شروع کرد. پس از جذب 4.4 میلیارد دلار در عرض 3 ماه و کسب عنوان ششمین کمپانی با ارزش دنیا، همه از این شرکت انتظارات زیادی داشتند.
ایده فضاهای اشتراکی چیز جدیدی نبود اما در حالی که این صنعت تبدیل به جولانگاه بنگاه‌های معاملات املاک شده بود، وی‌ورک خودش را به عنوان یک استارتاپ تکنولوژی معرفی کرد. علاوه بر این به نظر می‌رسید که وی‌ورک درآمد خیلی خوبی دارد و گزارش‌های عمومی که منتشر می‌کرد نیز بیانگر همین موضوع بود:
رشد درآمد وی‌ورک – cbinsights.com
پس از چند راند موفق جذب سرمایه و رابطه خوبی که وی‌ورک با رسانه‌های مختلف داشت، در نهایت ارزش این کمپانی چیزی برابر با 47 میلیارد دلار اعلام شد. اما با چنین سرمایه‌ای و با وجود پشتیبانی مطبوعاتی قوی کجای کار اشتباه بود؟
با اعداد شروع می‌کنیم
نمی‌توان گفت که این فضای کار اشتراکی کاملا در انتشار گزارش‌های مالی خودش غیرشفاف بوده است. اما با وجود رشد سرمایه خیلی زیاد این کمپانی در حال از دست دادن سرمایه بود و این از دست دادن سرمایه با شتاب زیادی در حال انجام بود.
- در سال 2016 وی‌ورک 436 میلیون دلار درآمد داشت اما 429 میلیون دلار نیز از دست داده بود.
- در سال 2017 درآمد این شرکت 886 میلیون دلار بود اما مبلغی که از دست داده بود نیز برابر با 890 میلیون دلار بود
- در سال 2018 نیز وی‌ورک 1.6 میلیارد دلار درآمد کسب کرده بود اما دقیقا همین مقدار را هم از دست داده بود
درآمد وی‌ورک در مقابل درآمد‌های اقتصادی – Forbes.com
در عکس زیر می‌تواند عملکرد این شرکت را با همتای بلژیکی آن یعنی IWG مقایسه کنید:
ترکیب ناتوانی وی‌ورک در سوددهی، مدل درآمدی نامشخص آن و رفتار شراکتی بحث‌برانگیز آن درنهایت به استعفای آدام نیومن و بیرون کشیدن سرمایه‌اش منجر شد.
وی‌ورک نتوانست روی قول خودش مبنی بر تکان دادن فضای کار اشتراکی بایستد و به همین خاطر اکنون تلاش می‌کند دوباره روی خرابه‌های قبلی خودش دوباره بایستد.
کارآفرین‌ها چه انتظاری از یک فضای کار اشتراکی دارند؟
اول باید دید که یک کارآفرین چه انتظاری از فضای کار اشتراکی دارد. فاکتورهایی که در ادامه بررسی خواهیم کرد همان چیزهایی هستند که اکثر تیم‌های استارت آپی از چنین فضایی انتظار دارند.
موقعیت
نزدیک محل کار شرکت به دیگر کسب و کارها یک فاکتور خیلی مهم است. حذف سفرهای اضافی باعث می‌شود کسب و کار شما بازدهی خیلی بهتری داشته باشد.
دسترسی راحت
یک فضای اشتراکی باید همیشه در دسترس باشد. خیلی از کارآفرین‌ها همیشه On-Call هستند و در ساعت‌های خیلی غیرمعمولی‌ای کار می‌کنند.
رشدپذیری
یک فضای کار اشتراکی باید همراستا با کسب و کار شما رشد کند. شما همیشه باید بتوانید همزمان با رشد کسب و کار خودتان، فضای مورد نیاز را هم با کمترین تاخیر گسترش دهید.
دوره آزمایشی
شما باید بتوانید قبل از ثبت قرارداد، یک دوره آزمایشی از فضای کار اشتراکی استفاده کنید. ارائه دوره آزمایشی نشان‌دهنده این است که فضای موردنظر از امکاناتی که دارد مطمئن است. چنین فضایی مطمئن است که بازدیدکننده پس از دوره آزمایشی و دیدن امکاناتی که دارند حتما با آن‌ها قرارداد می‌بندد. حتی‌الامکان از امضای قرارداد با فضاهایی که دوره آزمایشی ندارند خودداری کنید.
فضاهای کار اشتراکی در ایران
البته WeWork در ایران هیچ شعبه‌ای ندارد و شما باید از جاگزین‌های آن استفاده کنید. در حال حاضر نیز این فضاها در حال گسترش هستند و شما انتخاب‌های فراوانی در این زمینه دارید:
فضای کار اشتراکی باکس
باکس در فضایی به وسعت 3600 متر مربع و در نزدیکی دانشگاه شریف تاسیس شده است. از امکانات این فضا می‌توان به اتاق جلسات، سالن کنفرانس، دفتر سرمایه‌گذاری، فضای استراحت و سرگرمی و… اشاره کرد.
مرکز نوآوری فینووا
فینووا یکی از فعال‌ترین مراکز فضای کارآفرینی ایران است و فعالیت خودشون رو در سال 1394 با تاسیس اولین فضای کار اشتراکی ایران آغاز کردند. در حال حاضر مرکز نوآوری فینووا در شهرهای تهران، مشهد و سنندج فعالیت دارد و فعالان استارت‌آپی می‌توانند از امکاناتی مانند تلفن اختصاصی، ارتباط با شبکه سرمایه‌گذاری، ارتباط با شبکه فینووا، منتورینگ و مشاوره و… استفاده کنند.
فضای اشتراکی زاویه
زاویه یک فضای کاری مشترک برای فریلنسرها، کارآفرینان و افراد خلاق است. در زاویه علاوه بر اینکه امکان ثبت نام به صورت تیمی وجود دارد، می‌توانید به صورت فریلنسر هم فعالیت کنید. طراحی داخلی و محیط زاویه خیلی شاداب است. زاویه به صورت مستقیم تحت حمایت آواتک است و در صورتی که این فضا را انتخاب کنید، شانس بیشتری برای جذب سرمایه از آواتک خواهید داشت.
کارگاه‌های رایگان و با تخفیف، دسترسی به اینترنت نامحدود، اتاق جلسه و… برخی از امکاناتی است که در فضای کار اشتراکی زاویه می‌توانید به آن‌ها دسترسی داشته باشید.
فضای اشتراکی سروکورپ
سروکورپ در یک مجتمع 10 طبقه به همراه پارکینگ زیرزمینی تاسیس شده است. این فضا به جز ایران در کشورهای مختلفی مثل قطر، ترکیه، ژاپن و انگلستان نیز دفتر دارد و امکاناتی مانند منشی مجازی، مسیریابی تماس و فکس آنلاین را در اختیار شما قرار می‌دهد.
باشگاه کارآفرینی تیوان
تیوان در محدوده طرشت و طبقه دوم پژوهشکده انرژی دانشگاه شریف قرار دارد اما هیچ ارتباطی با دانشگاه شریف ندارد و زیرمجموعه‌ی معاونت فناوری ریاست جمهوری است. این فضای کار اشتراکی به صورت پیاده فقط ده دقیقه با ایستگاه مترو دانشگاه شریف فاصله دارد.
این فضای اشتراکی یک فضای CoWork خیلی ساکت دارد که صحبت کردن در آن ممنوع است و افراد غیرعضو هم اجازه ورود به آن را ندارند. شما می‌توانید در زمان استراحت از PS4 و فوتبال دستی استفاده کنید. ده ساعت استفاده از اتاق جلسه در ماه، اینترنت رایگان، آشپزخانه و بوفه از دیگر امکانات تیوان است.
تیوان یک محیط فوق‌العاده شاداب است و می‌توانید کل روز را در آن‌جا بگذرانید. در این فضا رابطه خیلی نزدیکی بین تیم‌ها وجود دارد و در اکثر مواقع می‌توانید از تیم‌های دیگر کمک بگیرید. این موضوع تاثیر زیادی روی شبکه‌سازی شما دارد و به عنوان یک استارتاپ تازه تاسیس می‌توانید از این موضوع بهره کافی را ببرید.
پارادایس هاب
پارادایس هاب یک فضای کار اشتراکی در شرق تهران است و نکته جالب آن هم این است که از ابتدا با همین منظور ساخته شده است و تلاش شده است ساخت آن به گونه‌ای باشد که بتواند نیازهای تیم‌های مختلف را پاسخگو باشد. در دل این فضا سه شتاب‌دهنده مختلف هم جای گرفته است که می‌توانید از امکانات آن‌ها نیز استفاده کنید.
علاوه بر شعبه شرق تهران که به باغ بهشت معروف است، فضای کار اشتراکی پارادایس هاب در چهار راه ولی‌عصر و باغ کتاب نیز شعبه دارد و به زودی شعبه‌های دانشگاه علوم و تحقیقات و سعادت آباد نیز افتتاح خواهند شد و شما می‌توانید بسته به محل زندگی خودتان یکی از این شعب را انتخاب کنید.
اولین چیزی که در باغ بهشت متوجه آن می‌شوید، فضای سبز و معماری زیبای آن است. از امکانات این شعبه می‌توان به اینترنت پرسرعت، کافی شاپ، آتریوم، اتاق جلسات و فضای استراحت اشاره کرد. شعبه باغ کتاب نیز با محیط دل‌انگیزی که دارد باعث می‌شود هنگام کار کردن احساس خیلی خوبی داشته باشید. قرار گرفتن شعبه چهار راه ولی‌عصر در مرکز شهر و نزدیکی آن به دانشگاه‌های تهران و امیرکبیر باعث شده است، این فضا انتخاب خیلی خوبی برای تیم‌های دانش بنیان باشد.
گسترش کسب و کار در فضاهای اشتراکی
گسترش کسب و کار همیشه کار سختی است، به خصوص اگر در یک فضای کار اشتراکی باشید. اغلب اوقات قراردادهای اجاره شما را به جایی که هستید محدود می‌کنند و اجازه نمی‌دهند با سرعتی که مدنظر خودتان است کسب و کارتان را گسترش دهید.
در ادامه چند مدل مختلف را که با استفاده از آن‌ها می‌توانید کسب و کار خودتان گسترش دهید مشاهده می‌کنیم:
مدل Core + Flex
این مدل تلفیقی از یک فضای اداری و یک فضای کاری منعطف در یک ساختمان است. فضای اداری برای تیم عملیاتی اصلی کسب و کار اجاره می‌شود و از فضای کاری منعطف هم می‌توانید برای تغییراتی که در تیم شما اعمال می‌شود استفاده کنید.
سپس بعد از اینکه هرکدام از تیم‌های جدید به صورت دائمی تشکیل شدند می‌توانید آن‌ها را به یک فضای دائمی منتقل کنید و آن‌ها را به تیم اصلی خودتان ملحق کنید. با استفاده از این مدل می‌توانید پس از گسترش تیم می‌توانید به آرامی فضای کاری خودتان را گسترش دهید.
مدل شبکه عصبی
این مدل شبیه مدل Core + Flex است اما به جای اینکه رشد آن به صورت رو به بالا باشد، رشد آن افقی است. این مدل شامل یک هسته اصلی است که با تمام فضاهای کاری منعطف خودش در ارتباط است. فضاهای کاری منعطف باعث خواهند شد امکان گسترش کسب و کار همیشه فراهم باشد.
این مدل کاری باعث می‌شود حضور کسب و کار خودتان را در سطح شهر افزایش دهید و به همین خاطر برای اکثر کسب و کارهای مبتنی بر حضور فیزیکی مناسب است.
بسته به ابعاد تیم نیز هر کدام از فضاهای کاری می‌توانند فقط به صورت یک میز اشتراکی یا یک دفتر کاملا منعطف باشند.
محدودیت‌های گسترش کسب و کار با مدل‌های کاری منعطف
یکی از مشکلاتی که مدل‌های فضای کاری متداول دارند این است که نمی‌توانند به صورت موثر مشکلات ناشی از گسترش کسب و کار را برطرف کنند. در واقع برخی محدودیت‌ها وجود دارند که قبل از شروع به استفاده از این فضاها باید در نظر بگیرید
قراردادهای اجاره
بزرگترین مشکل در این زمینه قراردادهای اجاره است. حتی اگر فقط برای دفتر اصلی خودتان هم بخواهید قرارداد ببندید، تا پایان مهلت قرارداد باید آن‌جا بمانید. برخی فضاهای اشتراکی در صورتی که قرارداد بلند مدت ببندید به شما تخفیف می‌دهند اما شما نمی‌توانید دو یا حتی یک سال آینده را هم پیش‌بینی کنید. اگر ابعاد دفتر اصلی شما دو، پنج یا حتی ده برابر شد چطور می‌خواهید فضای اجاره شده را ارتقاء دهید؟
در صورتی هم که بخواهید یک قرارداد کوتاه مدت بنویسید ممکن است در پایان قرارداد یک کسب و کار دیگر که قصد دارد قرارداد بلند مدت ببندد بتواند دفتر شما را بگیرد.
هیچوقت نمی‌توانید در دسترس بودن فضای کاری منعطف را تضمین کنید
مدل‌هایی که ذکر شد فرض را بر این می‌گیرند که همیشه فضاهای کاری منعطف در اختیار شما قرار دارند و شما می‌توانید از آن‌ها برای گسترش کسب و کار خودتان استفاده کنید. اما این موضوع همیشه صدق ندارد.
تقاضا برای فضای کار اشتراکی با سرعت وحشتناکی در حال افزایش است و به همین خاطر نبود فضای کار اشتراکی کافی در زمان گسترش کسب و کار می‌تواند شما را مجبور کند از مدل گسترش کسب و کار شبکه عصبی با دفاتر دور از هم استفاده کنید
هزینه‌های اضافی
متاسفانه تمامی تلاش‌ها برای گسترش کسب و کار به صورت موفق تکمیل نمی‌شوند. در برخی شرایط شما باید تمام کارهایی که در این زمینه می‌کنید را متوقف کنید اما در هیچ‌کدام از مدل‌هایی که در بالا به آن‌ها اشاره شد شما نمی‌توانید سریعا فعالیت‌های خودتان را متوقف کنید.
در اکثر فضاهای کار اشتراکی شما باید فضای مورد نظر خودتان را حداقل به صورت یک ماهه اجاره کنید و حتی در صورتی که فقط برای چند هفته به فضای موردنظر احتیاج داشته باشید، باید اجاره یک ماه را به صورت کامل پرداخت کنید. حالا در نظر بگیرید در صورتی که چند تلاش ناموفق برای گسترش کسب و کار خودتان داشته باشید چه ضرر نجومی‌ای متحمل خواهید شد.
برای غلبه بر چنین مشکلاتی باید فضاهای کار اشتراکی ایجاد شوند که از لحاظ هزینه به صرفه باشند و در عین حال بتواند نیاز اکثر کسب و کارها برای گسترش را تامین کند.
آینده فضاهای کار اشتراکی: فضای کار مجازی
در صورتی که به دنبال یک فضای کار با هزینه کم و انعطاف‌پذیری بالا هستید یکی از گزینه‌هایی که پیش روی شما قرار دارد استفاده از دفتر کار مجازی است. این دفاتر متشکل از یک فضای اشتراکی برای تیم اصلی شما و یک دفتر کار مجازی است. دفتر کار مجازی شما متشکل از فریلنسرهایی است که برای انجام یک کار خاص در زمان خاص استخدام می‌شوند. شما می‌توانید این فریلنسر ها را با کمک دستیار فنی فریلنسر مدیریت کنید.
دستیار فنی یک مدیر پروژه اختصاصی است که از راه دور با شما کار می‌کند و تمام نیروهای فریلنسری که برای انجام پروژه‌های خودتان نیاز دارید را در اختیار شما قرار می‌دهد. شما فقط باید نیروهای موردنیاز و زمان پایان جلسه را مشخص کنید. بقیه کارها با دستیار فنی است.
این مدل فقط برای پروژه‌های کوتاه مدت کاربرد ندارد. شما می‌توانید یک تیم فریلنسری کامل دراختیار داشته باشید و تمامی امور مربوط به کنترل این تیم را به دستیار فنی خودتان بسپرید. این روش کار کمک می‌کند شما تیم خودتان را برای یک پروژه خاص گسترش دهید و نیازی به استخدام نیروی تمام وقت نداشته باشید.
مزایای استفاده از دستیار فنی مجازی
جریان بهینه اطلاعات
در صورتی که از دستیار فنی استفاده کنید، او تمامی فریلنسرهای شما را مدیریت می‌کند و شما فقط باید با دستیار فنی خودتان ارتباط داشته باشید. آن‌ها اطلاعات را به تیم‌های زیرمجموعه خودشان انتقال می‌دهند و مطمئن می‌شوند تمامی کارها به خوبی انجام شوند.
هزینه‌های کم
با استفاده از فضای کاری مجازی شما نیازی به بستن قرارداد ندارید و هزینه‌های اجاره‌ی ماهانه هم به شما تحمیل نمی‌شود. همچنین دستیارهای فنی و فریلنسرها به عنوان کارمند شناخته نمی‌شوند و هزینه‌هایی مانند بیمه و… هم به شما تحمیل نخواهد شد. علاوه بر این، از آن‌جایی که این افراد کارمند تمام وقت نیستند شما فقط هزینه کاری که برای شما انجام می‌دهند را پرداخت می‌کنید
دسترسی سریع به نیروهای مختلف
پروسه استدام سنتی زمان‌بر و طولانی هستند. به صورت میانگین استخدام هر نیروی جدید حداقل 30 روز زمان می‌برد. در مقابل استخدام یک نیروی فریلنسر فقط چند ساعت طول می‌کشد. دستیار فنی شما به یک منبع گسترده از فریلنسرهای مختلف دسترسی دارد و شما به همین خاطر می‌توانید بدون نگرانی از داشتن نیروهای مورد نیاز هرگونه پروژه‌ای را قبول کنید
گسترش‌پذیری سریع
این ترکیب فضای اشتراکی و دفتر مجازی کنترل کافی روی گسترش پذیری را به صاحبان کسب و کارها می‌دهد. در صورتی که بخواهید تیم خودتان را گسترش دهید، فقط کافی است از دستیار فنی بخواهید نیروهای موردنیاز را در اختیار شما بگذارد.
در صورتی هم که بخواهید از تصمیم خودتان برگردید و گسترش نیروهای خودتان را متوقف کنید، دستیار فنی شما به خوبی می‌تواند این کار را انجام دهد.
جمع بندی
WeWork به خوبی محدودیت‌های یک فضای اشتراکی فیزیکی در مورد گسترش‌پذیری را به نمایش گذاشته است. در صورتی که می‌خواهید در دنیای کسب و کارهای سریع از یک فضای اشتراکی استفاده کنید، باید به دنبال راه حلی باشید که بتواند با سرعت گسترش و جذب نیروهای شما تطبیق‌پذیر باشد و در عین حال قیمت آن نیز به صرفه باشد.
